Αγροτικά νέαΤοπικές ειδήσεις

Το κλάδεμα της ελιάς -βασικές αρχές-Άρθρο στη Ροή news του συνταξιούχου γεωπόνου Κωνσταντίνου Μπούντα

Μπούντας Κωνσταντίνος  Κομοτηνή 07-02-2020

Θα πρέπει ευθύς εξ αρχής να διευκρινίσουμε ότι άλλο σημαίνει κόβω άλλο σημαίνει κλαδεύω , μάλιστα θα μπορούσαμε να πούμε ότι το κλάδεμα είναι μιας μορφής χειρουργική επέμβαση στο ελαιόδεντρο , δηλαδή πρέπει να ξέρουμε τι και πόσους βλαστούς , κλάδους ή βραχίονες  θα αφαιρέσουμε ώστε να πετύχουμε ένα συγκεκριμένο στόχο , που μπορεί να είναι η καλή  καρποφορία , διόρθωση του σχήματος, περιορισμός του ύψους  , η ανανέωση ή και όλα μαζί .

Όταν το κλάδεμα εφαρμόζεται σωστά η ελιά αντιδρά θετικά  .

Ο κ Κωνσταντίνος Μπούντας
συνταξιούχος γεωπόνος

Απαιτείται εμπειρία αλλά και καλές γνώσεις της φυσιολογίας του δέντρου , γι αυτό μη σας φανεί υπερβολικό αν πούμε ότι μπορεί κάθε δέντρο του ίδιου χωραφιού να χρειάζεται διαφορετικό χειρισμό.                                                             

Με το κλάδεμα  πέρα από την καλή και ποιοτική παραγωγή  επιδιώκουμε να πετύχουμε και τη δημιουργία εύρωστης νέας βλάστησης, ώστε το δένδρο να είναι κάθε χρόνο παραγωγικό.                                                                                                             

Βασικοί στόχοι μας θα πρέπει να είναι

  • Να πετύχουμε σωστή ισορροπία ανάμεσα στην βλάστηση την   καρποφορία και το ριζικό σύστημα
  • Να διατηρήσουμε το σχήμα και το ύψος στα επιθυμητά επίπεδα
  • Να εκθέσουμε το μεγαλύτερο μέρος  της κόμης του δένδρου στον ήλιο
  • Να πετύχουμε τον καλύτερο αερισμό της κόμης

           Να αποφύγω την σπατάλη υγρασίας στα ξερικά χωράφια.

  • Να μεγαλώσουμε την παραγωγική ζωή των δένδρων
  • Να διευκολυνθούμε  στις εποχιακές καλλιεργητικές εργασίες  την      φυτοπροστασία και τη συγκομιδή
  • Να περιορίσουμε το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας.

Για το κλάδεμα καρποφορίας πρέπει να γνωρίζουμε  ότι η ελιά καρποφορεί σε ετήσιους βλαστούς  της προηγούμενης βλαστικής περιόδου και δεν ξανακαρποφορεί στα ίδια σημεία – δεν έχει δηλαδή μόνιμα καρποφόρα όργανα όπως πχ η μηλιά ή η αχλαδιά . .                                                                             

Στις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες το κλάδεμα καρποφορίας δεν επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου, που εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία, το βαθμό ωριμότητας του καρπού, την κατάσταση του καρπού (υγιής ή προσβεβλημένος), τις συνθήκες καλλιέργειας κ.λπ. αλλά επηρεάζει το ποσοστό ελαιολάδου στον καρπό .                                                                                              

Μάλιστα έχει  καταγραφεί μέχρι και 30% μείωση περιεκτικότητας στην περίπτωση ανεπαρκούς  κλαδέματος , που οδηγεί σε έντονη σκίαση, 

Γενικά, η ελιά μπορεί να κλαδεύεται κάθε χρόνο ήπια έως μέτρια ή κάθε δύο χρόνια πιο αυστηρά, ανάλογα με τη ζωηρότητα της νέας βλάστησης.                                                                                                                           

Στα παραγωγικά  δέντρα καλό είναι  να γίνεται κάθε χρόνο «ελαφρό κλάδεμα »  ή καθάρισμα , γιατί έτσι

  • 1. ευνοείται η παραγωγή νέας καρποφόρας βλάστησης
  • 2. αφαιρείται όλη η ξερή βλάστηση που είναι αποτέλεσμα σκίασης και δυσκολεύει όλες τις εργασίες ( συγκομιδή , καταπολέμηση κλπ)
  • 3. περιορίζονται οι διαστάσεις της κόμης των δέντρων και αυξάνεται ο φωτισμός και αερισμός που είναι απαραίτητος για μια καλή και ποιοτική παραγωγή

Τα τελευταία 20 χρόνια, έχει επικρατήσει διεθνώς η τάση τα ελαιόδεντρα να κλαδεύονται ελαφρά ανά διετία ή ανά τριετία, επειδή έτσι επιτυγχάνεται μεγαλύτερη παραγωγικότητα των δέντρων.                                                                                

Με μικρότερης έντασης κλαδέματα, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη καρποφορία, γίνεται καλύτερη εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων του δέντρου και μειώνεται σημαντικά το κόστος για το κλάδεμα.                                                                                         

Η συχνότητα και η ένταση κλαδέματος που θα εφαρμόσουμε  στον ελαιώνα σχετίζεται με την ηλικία του δέντρου, με τη γονιμότητα του εδάφους, αν αρδεύεται, την πυκνότητα φύτευσης, την ποικιλία του δέντρου κ.ά.                         

Το ελαφρύ κλάδεμα ή καθάρισμα μπορεί να είναι αυστηρότερο σε δένδρα που αναπτύσσονται σε άγονα και ξηρά εδάφη, για περιορισμό της φυλλικής επιφάνειας και εξοικονόμηση θρεπτικών στοιχείων και νερού για τη νέα βλάστηση.                                                                                                                         

Μετά τη συγκομιδή του καρπού έχουμε την κάθοδο μεγάλου μέρους των  χυμών προς το ριζικό σύστημα και αποθήκευσή τους  ,για τις ανάγκες της νέας βλάστησης την νέα χρονιά .  Άρα δεν πρέπει να κλαδεύουμε μετά τη συγκομιδή γιατί σπαταλάμε έτοιμες τροφές – κλαδεύουμε νωρίς την άνοιξη λίγο πριν αρχίσει η άνοδος των χυμών , ώστε να ρυθμίσουμε τη βλάστηση και να αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο τους ανερχόμενους χυμούς .                                                                    Άλλωστε οι τομές κλαδέματος όλο τον τον χειμώνα θα είναι ανοικτές πληγές για μολύσματα δεν επουλώνονται γρήγορα γιαυτό πρέπει να καλύπτονται , ενώ οι τομές την άνοιξη επουλώνονται γρήγορα

Κατάλληλη  εποχή κλαδέματος , είναι η περίοδος ανάμεσα στο τέλος του χειμώνα και πριν την έναρξη της άνθισης , πάντοτε μετά την περίοδο εμφάνισης παγετών .                                                                                                          

Το κλάδεμα δεν πρέπει να γίνεται όταν έχουμε βροχερό καιρό , γιατί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκινωμάτων είναι πολύ μεγάλος. 

Βασικός κανόνας πρέπει να είναι ότι  σε κάθε περίπτωση κλαδεύουμε πρώτα τα υγιή και στο τέλος τα μολυσμένα δένδρα, και βέβαια απολυμαίνουμε σχολαστικά τα εργαλεία κλαδέματος  

  • Οι τομές του κλαδέματος πρέπει να είναι λείες , για να κλείνουν  εύκολα και χωρίς προβλήματα
  • να έχουν μια μικρή κλίση για να μη κρατούν υγρασία
  • Να είναι μικρής διατομής με ελάχιστο τακούνι
  • οι μεγάλες τομές πρέπει να καλύπτονται με κατάλληλα υλικά
  • Τα εργαλεία να είναι κοφτερά , για να μη αφήνουν ¨δόντια¨ και  να είναι απολυμασμένα                                                                     

Στην ελιά κατά την παραγωγική ηλικία του δέντρου  υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας.                                                                                                                                       Η ζωηρή βλάστηση οδηγεί σε χαμηλή καρποφορία η και ακαρπία την επόμενη χρονιά, ενώ η μεγάλη καρποφορία εμποδίζει την ανάπτυξη ικανοποιητικής βλάστησης γεγονός ,που  οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή τη χρονιά που ακολουθεί , γι αυτό με το κλάδεμα επιδιώκουμε να πετύχουμε μέτρια ζωηρότητα στη βλάστηση για να έχουμε υψηλή καρποφορία.

Η καρποφόρα ζώνη της ελιάς κατανέμεται στην περιφέρεια του δένδρου σε βάθος 60-90 cm. τα δε σκιαζόμενα μέρη έχουν όχι μόνο μειωμένη καρποφορία αλλά και μειωμένη περιεκτικότητα σε ελαιόλαδο .                                                              

Οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος καρποί και με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ελαιόλαδο βρίσκονται στη βλάστηση της κορυφής

Οι ζωηρές ποικιλίες πρέπει να κλαδεύονται πιο ήπια για να μη παράγουν πολλούς λαίμαργους βλαστούς.                                                                                          

Στα γερασμένα δένδρα και σε δένδρα μικρής ζωηρότητας το κλάδεμα πρέπει να είναι πιο αυστηρό για να παραχθεί νέα ζωηρή βλάστηση.

Εάν το μήκος της ετήσιας βλάστησης , που αναπτύχθηκε την προηγούμενη χρονιά είναι μεγαλύτερο των 20 εκατοστών ( μέχρι 40-50) αυτό σημαίνει ότι η λίπανση που κάναμε την προηγούμενη χρονιά ήταν επαρκής και το κλάδεμα κατάλληλο 

Εάν όμως οι περισσότεροι ετήσιοι βλαστοί  παρουσιάζουν ανάπτυξη 10-15 εκατοστά  τότε το κλάδεμα που θα κάνουμε πρέπει να είναι ήπιο και να εντατικοποιηθεί την επόμενη χρονιά  με στόχο τη μείωση του όγκου της κόμης του δέντρου, αλλά να μη ξεχνάμε ότι όσο πιο αυστηρό κλάδεμα κάνουμε τόσο πιο ζωηρή μεν αλλά μη παραγωγική δε θα είναι η νέα βλάστηση.

Προσπαθούμε με το κλάδεμα να διατηρούμε το σχήμα του δένδρου να περιορίζουμε τις διαστάσεις του , για διευκόλυνση της συγκομιδής, κρατώντας όσο το δυνατόν την καρποφόρο ζώνη κοντά στον κορμό , δεν πρέπει να  απομακρύνουμε την καρποφόρο ζώνη από τον κορμό , διότι το υπερβολικό ξύλο που σχηματίζεται απαιτεί συντήρηση , άρα αφαιρεί θρεπτικές ουσίες που θα κατέληγαν σε καρποφορία

Επιδιώκουμε να διατηρήσουμε περισσότερη πλαγιόκλαδη βλάστηση, δηλαδή βραχίονες με κλίση 40-50 μοιρών  που είναι πιο καρποφόροι , περιορίζουμε τους λαίμαργους βλαστούς, για να αποφύγουμε τη σκίαση μεταξύ των κλαδιών και για να διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ βλάστησης, που φέρει καρποφορία την τρέχουσα χρονιά, και νέας βλάστησης ,που θα καρποφορήσει την επόμενη Προσπαθούμε να αποφύγουμε τη δημιουργία ή διατήρηση οριζόντιων βραχιόνων ,  γιατί έχουν μεγάλη τάση για παραγωγή λαίμαργων που είναι σε βάρος της καρποφορίας .                                                                                                   

 Τους οριζόντιους βραχίονες μπορούμε να τους αντικαταστήσουμε σε 2-3 χρόνια με κάποιον λαίμαργο που βρίσκεται κοντά στον κεντρικό κορμό                                   

Αρχίζουμε το κλαδεμα με τις μεγάλες αφαιρέσεις ξύλου, αν έχουμε κρίνει ότι είναι αναγκαίο,    (Κάθε 3- 5 χρόνια μπορεί να γίνεται μερική ανανέωση βραχιόνων ).                                                                                       

Προχωράμε στην αφαίρεση ξερών και εξαντλημένων κλαδιων ,(ποδιές)  Αφαιρούμε τις παραφυάδες και άλλη χαμηλή βλάστηση                                       

Συνεχίζουμε στις διακλαδώσεις αφαιρώντας βλαστούς που κατευθύνονται προς το εσωτερικό της κόμης και δε βλέπουν φως,  μπλέκονται μεταξύ τους   ή σκιάζουν άλλους , επίσης αφαιρούμε  κλαδιά που πιθανόν σέρνονται στο έδαφος και γενικά προσπαθούμε να δώσουμε «αέρα» στο δένδρο

Ο κανόνας είναι να αφαιρείται το τμήμα που σκιάζεται (έχει καρποφορήσει επανειλημμένα) και όχι αυτό που σκιάζει (που είναι το νεότερο, βρίσκεται πάνω από αυτό που σκιάζεται και εκπτύσσεται από σημείο πιο κοντά στον κορμό)

Προσοχή όμως δεν διαμορφώνουμε την κόμη του δέντρου σε σχήμα πιάτου – με οριζόντιους βραχίονες , όπως αναφέραμε προηγουμένως – διότι πέραν των μειονεκτημάτων που είπαμε ,  υπάρχει μεγάλος κίνδυνος καταστροφικών εγκαυμάτων σε χονδρούς βραχίονες ,που μένουν εκτεθειμένοι στον ήλιο .

Αφαιρούμε λαίμαργους βλαστούς και ειδικά όσους βρίσκονται στο εσωτερικό του δένδρου και εμποδίζουν την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας.

Ως προς τα εργαλεία κλαδέματος , είναι  ιδιαίτερα σημαντικό , μετά από κάθε χρήση , να καθαρίζονται σχολαστικά και να απολυμαίνονται, ιδιαίτερα αν κλαδεύονται προσβεβλημένα δένδρα και όπως είπαμε σε έναν τέτοιο ελαιώνα πρώτα κλαδεύονται τα υγιή και μετά τα μολυσμένα, ή χρησιμοποιούμε διαφορετικά εργαλεία .                                                                                                                               

Η απολύμανση των εργαλείων γίνεται με αιθυλική αλκοόλη 70% ή με χλωρίνη εμπορίου 10-20% και αμέσως μετά, ξεπλένονται καλά με νερό σκουπίζονται και αφήνονται να στεγνώσουν ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος διάβρωσής τους.                        

Σχετικά με τις τομές κλαδέματος επίσης να θυμόμαστε  ότι οι τομές που γίνονται για κορυφολόγηση των βλαστών προκαλούν στο σημείο τομής έντονη ανάπτυξη βλαστών ( σαν τούφα )και αυτό οφείλεται στο ότι , με την αφαίρεση της άκρης ενός βλαστού , αφαιρούνται και οι ορμόνες του οφθαλμού που βρίσκεται στην άκρη του βλαστού και οι οποίες  περιορίζουν την ανάπτυξη των πλάγιων βλαστών.                                                                                                                                       Για να μειώσουμε την ένταση του φαινομένου, κάνουμε πάντοτε την τομή ακριβώς στο σημείο όπου υπάρχει διακλάδωση με άλλο κλαδί, το οποίο και θα απορροφήσει όλη τη βλαστική αντίδραση, περιορίζοντας σημαντικά  τη δημιουργία λαίμαργων – κλαδεύουμε σε διακλάδωση .

Μετά το κλάδεμα θα πρέπει να γίνεται κάλυψη των τομών  ή με πάστα  κλαδέματος του εμπορίου που έχει και μυκητοκτόνο ή με πυκνό μίγμα  βορδιγάλειου πολτού η άλλου χαλκούχου σκευάσματος και τα δένδρα να ψεκαστούν καλά (μέχρι απορροής) με βορδιγάλειο πολτό ή με άλλο χαλκούχο σκεύασμα

Tα κλαδιά που αφαιρούνται από τα δέντρα με το κλάδεμα πρέπει ή να θρυματίζονται για να εμπλουτίσουν το έδαφος με οργανική ουσία  ή να απομακρύνονται από τους ελαιώνες και να καίγονται,γιατί αποτελούν καταφύγιο επιβλαβών εντόμων (Φλοιοτρίβη).

Δυο λόγια τέλος για τις επιτραπέζιες ποικιλίες όπου ο καρπός, για να είναι εμπορεύσιμος, θα πρέπει να έχει μεγάλο μέγεθος, υψηλή αναλογία σάρκα:πυρήνα, καλή συνεκτικότητα σάρκας, εύκολη αποκόλληση του πυρήνα, υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτά σάκχαρα, έλλειψη μορφολογικών ελαττωμάτων, προσβολών ή τραυματισμών κ.λπ.

Συνεπώς, το κλάδεμα καρποφορίας στις επιτραπέζιες ελιές είναι απαραίτητο έτσι ώστε να αραιωθεί το φορτίο ανά δένδρο και να έχουμε καλύτερο φωτισμό, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των καρπών.                                                  

Πρέπει να  αποφεύγονται τα μεγάλα κοψίματα και η αφαίρεση μεγάλης ποσότητας ξύλου σε σχέση με τις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες.                                                                                                     

Συνιστάται η αραίωση ορισμένων κλάδων κυρίως από το εσωτερικό της κόμης, και ειδικότερα από την πάνω πλευρά των πρωτογενών βραχιόνων, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο βέλτιστος φωτισμός και αερισμός της κόμης.

Καλή επιτυχία

Κώστας Μπούντας

Συνταξιουχος Γεωπόνος

.

Back to top button